O beta-glukanie słyszymy coraz częściej, zwłaszcza w kontekście odporności, cholesterolu i wspomagania pracy jelit. Niektórzy sięgają po niego sezonowo, inni traktują jako stały element codziennej suplementacji. Ale czym właściwie jest ten tajemniczy składnik, który znalazł zastosowanie w tak wielu obszarach zdrowia? Gdzie go znaleźć i kto może najbardziej skorzystać na jego działaniu?
Czym jest beta-glukan?
Beta-glukan to naturalny węglowodan z grupy polisacharydów, który występuje w ścianie komórkowej bakterii, grzybów i drożdży. Należy do rozpuszczalnych frakcji błonnika pokarmowego. Można go znaleźć również w niektórych ziarnach zbóż – głównie w owsie i jęczmieniu – a także w algach. Z racji swojego dobroczynnego wpływu na organizm człowieka, zaliczany jest do żywności funkcjonalnej.
Coraz więcej mówi się o korzystnym wpływie na zdrowie, jaki przynosi spożywanie beta-glukanu, więc nie powinna dziwić rosnąca liczba suplementów diety dostępnych na rynku, zawierających ten polisacharyd. Dostępny jest w różnych wariantach – głównie w kapsułkach i syropach – dzięki czemu przyjmować go może każdy z łatwością, nawet dzieci.
Gdzie występuje beta-glukan?
Beta-glukan możemy znaleźć w niektórych produktach spożywczych, m.in. w:
- Grzyby shiitake: ok. 0,22 g / 100 g suchej masy
- Jęczmień: ok. 2–20 mg / 100 g suchej masy
- Owies: ok. 3–8 g / 100 g suchej masy
- Otręby owsiane: ok. 5,5 g / 100 g suchej masy
- Żyto: ok. 1,3–2,7 g / 100 g suchej masy
- Kukurydza: ok. 0,8–1,7 g / 100 g suchej masy
- Pszenica: ok. 0,5–1 g / 100 g suchej masy
- Ryż: ok. 0,13 g / 100 g suchej masy
Jak działa beta-glukan? Właściwości beta-glukanu
Preparaty z beta-glukanem mają różne właściwości zdrowotne dla dzieci i dorosłych. Do najważniejszych działań należą:
- Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi: Beta-glukan wspomaga utrzymanie prawidłowej gospodarki lipidowej, ograniczając wchłanianie cholesterolu w jelitach. Działa poprzez tworzenie lepkiej warstwy na ich powierzchni, a także wiązanie kwasów żółciowych.
- Działanie przeciwcukrzycowe: Beta-glukan spowalnia wchłanianie glukozy, stabilizując poziom cukru we krwi, co jest korzystne szczególnie dla osób z cukrzycą.
- Pomoc w kontroli masy ciała: Spożycie beta-glukanu zwiększa uczucie sytości po posiłku, co może wspomóc redukcję masy ciała.
- Wzmocnienie odporności organizmu: Beta-glukan aktywuje makrofagi, limfocyty T i układ dopełniacza, wspierające prawidłową pracę układu immunologicznego.
- Wsparcie jelit: Działa regulująco na perystaltykę jelit, zwiększa objętość stolca i wspiera mikroflorę jelitową dzięki działaniu prebiotycznemu.
Grzyby funkcjonalne jako źródło beta-glukanów
W kontekście wspierania odporności szczególną uwagę warto zwrócić na grzyby funkcjonalne, które są naturalnym źródłem wysokoaktywnych frakcji beta-glukanów, zwłaszcza typu 1,3/1,6. Do najczęściej wykorzystywanych należą:
- Reishi (lakownica żółtawa)
- Maitake (żagwica listkowata)
- Shiitake (twardnik japoński)
- Chaga (błyskoporek podkorowy)
- Lion’s mane (soplówka jeżowata)
Grzyby te od wieków stosowane są w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej ze względu na swoje silne właściwości immunomodulujące. Beta-glukany zawarte w tych grzybach wspomagają aktywność komórek odpornościowych, takich jak makrofagi, komórki NK i limfocyty T, co może przyczyniać się do lepszej ochrony organizmu przed infekcjami i stresem oksydacyjnym.
Suplementy diety z grzybami funkcjonalnymi cieszą się rosnącym zainteresowaniem, szczególnie wśród osób poszukujących naturalnych metod wzmacniania odporności i poprawy ogólnego samopoczucia. Wynika to z faktu wspomnianej już możliwości dostarczenia organizmowi beta-glukanu, ale również z szeregu innych korzyści, takich jak spowalnianie starzenia się komórek czy wsparcie dla układu odpornościowego. Krótko mówiąc: suplementy te zapewniają to, co cenne, wprost z natury.
Przeciwwskazania do przyjmowania preparatów z beta-glukanem
Przeciwwskazania dotyczące suplementacji beta-glukanów wiążą się głównie z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego i obejmują: wzdęcia, biegunki oraz bóle brzucha. Dodatkowo, beta-glukan może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami – szczególnie immunosupresyjnymi i stosowanymi w leczeniu nadciśnienia. Nie zaleca się jego stosowania u kobiet w ciąży bez konsultacji z lekarzem. Przed rozpoczęciem suplementacji warto zasięgnąć porady specjalisty.
